تاثیر حرکات اصلاحی بر دانش‌آموزان دختر

برای دسترسی راحت‌ به بخش های مختلف مقاله به لینک‌های زیر مراجعه کنید:

کیفیـت و چگـونگی وضـعیت بـدنی (posture Body) انسان از اهمیت خاصی در زندگی بشر برخوردار اسـت؛ چرا که تغییرات و دگرگونی‌های مثبت و منفی ناشـی از این امر سایر شرایط انسان را تحت تأثیر قـرار مـی دهـد. پیامد‌های ناشی از وضعیت بدنی غیر صـحیح بـه حـدی گسترده است که در ابعـاد جـسمی، روحـی، اقتـصادی، اجتماعی و ... قابل تعمق و بررسـی مـی باشـد. معـانی و مفاهیم بی شماری از وضعیت بدنی انسان وجـود دارد و تفاسیر و تعابیر بسیاری از این مفهوم به عمل آمده است. این مفهوم برای دانـشمندان انـسان شـناس یـک صـفت اختصاصی نژاد انـسان و یـا نـشانه‌ای از تکامـل نـژادی محسوب می‌. شود همین مفهوم برای یک جراح ارتوپد به معنی تندرستی و صحت دستگاه عضلانی و اسکلتی بدن است. تمرینات اصلاحی بـه عنـوان یـک «کوشـش شناخته شده» معرفی می‌گردد که وضعیتهـای ناهنجـار بدنی مثل کیفوز پشتی، اسکولیوز و لوردوز کمـری را از طریـق هماهنـگ کـردن گـروه هـای عـضلانی موافـق (Agonist)، مخــالف (Antagonist) و بــه وســیله‌ی تمرینات قدرتی و کششی تا حدودی بر طرف می‌سـازد. تمرینات اصلاحی شـامل تمرینـات کشـشی، تمرینـات قدرتی و تمرینات تسهیل عـصبی - عـضلانی (PNF یـا Proprioceptive neuromuscular facilitation) می‌باشند. علـل کلـی بـروز ناهنجـاری هـای سـتون فقرات شامل اختلالات ژنتیکی و مادرزادی، بیم‌ها اری و صدمات، فقر حرکتی و عدم تحرک، عادات نامناسب در ایستادن، نشـستن، حمـل اشـیای سـنگین، تیـپ بـدنی، وضـعیت ظـاهری و سـن از عوامـل اثرگـذار بـر بـروز ناهنجاری‌های ستون فقرات می‌باشند. خستگی عضلانی، تغییـر شـکل مفاصـل، کوتـاهی و کشیدگی‌ها رباط و فشارهای غیر طبیعـی بـر دیـسک بـین مهر‌های، کوتاهی و شلی عضلات، بر هم خـوردن تعـادل بیومکانیکی و کاهش راندمان مفیـد دسـتگاه اهرمـی بـدن، کاهش قدرت عضلانی و سایر عناصر آمـادگی جـسمانی، مشکلات ـ روانی اجتماعی، اختلالات ــ قلبـی عروقـی و کاهش حجم تنفسی، اختلال در عملکرد اندامهای داخلی مانند بروز نـاراحتی هـای کلیـوی در عارضـه گـود پـشتی (Kyphosis)، کاهش آمـادگی هـای حرکتـی و روانـی در یادگیری و اجرای مهـارت هـای حرکتـی و ورزشـی و در نهایـت دردهـای عـصبی، عـضلانی و مفـصلی را در بـرمی گیرد.
مهدوی نژاد تأثیر فعالیتهـای حرکتـی و ورزشـی بـر اصـلاح ناهنجـاری هـای وضـعیتی سـتون فقـرات در دانش‌آموزان پـسر ۱۱ تـا ۱۴ سـاله را بـه مـدت ۸ هفتـه، ۳ جلسه در هفته و هر جلسه به مدت ۳۰ تا ۴۵ دقیقه تحـت حرکات کششی و مقاومتی مورد بررسی قرار. داد پـس از تجزیه و تحلیل نتایج، ارتبـاط معنـی داری بـین اسـتفاده از‌ها تمرین و بهبود ناهنجاری‌های وضـعیتی سـتون فقـ رات مـشاهده شـد. مظلـومی تعـداد ۷۰۰ هـزار نفـر از دانش‌آموزان دختر ۱۲ تا ۱۵ ساله (مقطع راهنمـایی) را از نظر وجود یا عدم وجود ناهنجاریهـای وضـعیتی مـورد بررسـی قـرار داد و گـزارش کـرد کـه بیـشترین مـشکل جسمانی در دختران مربـوط بـه انحـراف سـتون فقـرات می‌باشد؛ در این بررسی، پس از انجـام حرکـات ورزش، ۵۰ درصد ناهنجاری وضعیتی دختـران اصـلاح شـد. اقبالی در پژوهشی ۱۱ قسمت از بدن دانش‌آموزان پسر ۱۱ تا ۱۵ ساله را از نظر وجود یا عدم وجود ناهنجـاری هـای ستون فقـرات مـورد ارزیـابی قـرار. داد در آن تحقیـق ۷۸ درصد از افراد دارای انحراف ستون فقـر‌ات بودنـد و تنهـا ۲۱ درصـد وضـعیت بـدنی طبیعـی داشـتند و حـدود ۸ درصد از افرادی که وضعیت بدنی طبیعی داشـتند در حـد قابل قبولی به ورزش و فعالیـت هـای بـدنی مـی پرداختنـد. شاهمرادی در پژوهشی با موضوع تغییـرات کیفـوز و ظرفیت حیاتی متعاقب، یک برنامه‌ی تمـرین اصـلاحی را انجام داد. نتایج تحقیق نشان داد که برنامه‌ی اصـلاحی بـر کاهش زاویه کیفوز تأثیر معنـی داری دارد. Burret از تمرینـات قـدرتی بـه خـصوص تمرینـات
ایزومتریـک (Isometric) برای افزایش قدرت عضلات راست کننده‌ی ستون فقرات (muscle spinals Erecto) در افـرادی کـه ناهنجاری کیفوز داشتند، استفاده کرد و در نهایت بـه ایـن نتیجه رسید که افزایش قدرت عـضلات راسـت کننـده ستون فقرات نقش مهمی در نگهداری ساختار قامتی دارد. علاوه بر این، چنین تمریناتی ناهنجاری کیفوز را نیز بهبود می‌بخشند. Curter و همکاران تأثیر تمرین کششی بر کاهش میزان ناهنجار‌ی بدن زنان مـسن مبـتلا بـه پـوکی استخوان را مـورد بررسـی قـرار داده، نتیجـه گرفتنـد کـه تمرینات اصـلاحی بـه ویـژه بـر ناهنجـاری هـای کیفـوز سین‌های و لوردوز کمری اثر دارد و سبب کـاهش انحنـای ستون فقرات می‌شود. Burret در پژوهشی افرادی را که مبتلا به کیفوز بودند، به مدت ۲ تا ۶ ماه تحت تمرینات و حرکات اصلاحی قرار داد و گزارش کرد کـه وضـعیت این افراد در طی زمان استفاده از تمرینات اصلاحی بهبـود یافت. Haley یک سـری تمرینـات مـؤثر بـر بهبـود قدرت عضلات ستون فقرات و وضعیت بدن انجام داد و مشاهده کرد که تقویت عضلات اکستنسور ستون فقـرات پـس از ۱۲ هفتـه منجـر بـه کـاهش زاویـه‌ی کیفـوز در نمونه‌ها می‌شد. Scoliosis نوعی ناهنجاری سه بعدی بوده و در حـال حاضر به خوبی شناخته شده است. این ناهنجاری نه تنهـا در سطح کورنال که در سطح ساجیتال نیز راستای صحیح ندارد. اسکولیوز رایجترین اختلال ستون فقرات می‌باشد؛ اگرچه به طور رایج از اسکولیوز در عباراتی مثل قـوس بـیش از حـد سـتون فقـرات در صـفحه‌ی افقـی (plane Frontal) نام برده می‌شود، در واقع این ناهنجاری یک مسأله و مشکل سه بعدی است که از پیچ خـوردگی، زاویه داری و انتقال همزمان در سه صفحه به وجود می‌آید. غفارپور به بررسی تغییرات اسکولیوز پـس از یـک دوره تمرینـات اصـلاحی پرداخـت و گـزارش کـرد کـه برنامـه ‌ی تمرینـات اصـلاحی تـأثیر معنـی داری بـر روی تغییرات اسکولیوز دارد. Mark و Thimothy درمطالعهای تمرینات اصـلاحی را برای بهبود ناهنجاری‌های کیفـوز و اسـکولیوز بـر رو‌ی ۹۲۰ نفر اعمال کردند. افرادی کـه تحـت تمرینـات قـرار گرفتند همگی دارای عارضه بودند.
پس از انجام تمرینات اصلاحی، حدود ۸۴ درصد ازافراد مبـتلا بهبـود یافتنـد و وضعیت ستون فقرات‌ها آن نسبت به قبل از تمـرین بهتـر شد. یکی از قوس هـای سـتون فقـرات در ناحیـه‌ی کمـر، لوردوز نام دارد که دارای تحدب به سمت جلو و تقعر به سمت عقب می‌باشد. ایـن قـوس، قـدرت مـورد نیـاز در برابر نیروهای فشاری ناشـی از جاذبـه‌ی زمـین را فـراهم مــی نمایــد، در حــالی کــه همزمــان اجــازه‌ی حرکــت و انعطافپ ذیری معینی را نیز به بدن می‌دهد. لـوردوز طبیعی در ناحیه‌ی ک مر از سیستم لیگامنت های خلفـی در برابر استرین بیش از حـد محافظـت مـی کنـد. و بـه عنـوان یـک جـذب کننـدهی شـوک در حـین نیروهـای عمودی ناگهـانی عمـل مـی نمایـد. در تحقیقـی کـه توسط Meyer با استفاده از تمرین‌های کششی و تقـویتی عضلات خم کننده‌ی لگن و راست کنندهی ستون فقرات به مدت چهار هفته (سه جلـسه در هفتـه و هـر مرتبـه بـه مـدت ۳۰ ثانیـه) انجـام شـد، لـوردوز کمـری بـه طـور چشمگیری کاهش یافت. Farzam در پژوهشی به ۱۲ نفر با عارضه‌ی لوردوزکمری تمرینات اصـلاحی داد و در پایان مشخص شد که میزان لوردوزکمری گـروه تجربـی در پس آزمون کاهش معنی داری داشته است. Erik و John در مطالعه‌ای، ۹ نفر دارای لوردوز کمـری را تحـت تمرینات کششی (۳ بـار در هفتـه و هـر بـار ۳۰ ثانیـه) و قدرتی (۳ بار در هفته و به مـدت ۴ هفتـه) قـرار دادنـد. ‌ی نتیجه تحقیق نـشان داد کـه در گـروه تجربـی، عارضـه لوردوز کمری کاهش یافت در حالی که در گـروه شـاهد تغییر عمد‌های به وجود نیامد. از آن جا که تمرینات اصلاحی شامل تمرینات کششی یـا انعطـافی و تمرینـات قـدرتی مـی باشـد و انجـام ایـن تمرینات نیز مـستلزم تحـرک و فعالیـت بـدنی اسـت، در بسیاری از متون از ورزش و فعالیت بدنی به عنوان یکی از‌ها روش برای اصلاح و بهبود وضـعیت قـامتی انـسان یـاد شده است.
با توجـه بـه ایـن کـه ناهنجـاری هـای سـتون فقرات از جمله کیفوز و اسکولیوز، با کـاهش فاکتورهـای تنفسی همراه می‌باشند، ضروری به نظر می‌رسـد کـه در سنین اولیه‌ی بروز ایـن مـشکلات، نـسبت بـه رفـع و درمان آنهـا اقـدام شـود تـا از مـشکلات آینـده و نیـز از هزینــه هــای هنگفــت جهــت جراحــی و درمــان ایــن ناهنجاری‌ها جلوگیری به عمل آید. اهمیت تحقیق حاضر دراین است که انجام یک سری تمرینات اصلاحی و فعال نگه داشتن دانش‌آموزان در مدت زمان معلـوم و محـدود، علاوه بر طرف نمودن مشکلات جسمانی، حتی می توانـد برخی از مشکلات روحی و روانـی ایـن گـروه از دانـش آموزان را نیـز برطـرف سـازد؛ تحقیـق حاضـر بـا هـدف بررسی تأثیر ۸ هفته حرکات اصلاحی منظم بـر وضـعیت ستون فقرات دانش‌آموزان دختر می‌باشد.

این پژوهش میدانی، با توجه به این که فاقد گروه شـاهد بود، از نوع تحقیقات شبه تجربی و به لحـاظ اسـتفاده از نتایج، از تحقیقات کاربردی می‌باشد. در تحقیـق حاضـر برای جمع‌آوری اطلاعات، علاوه بر مشخصات فـردی، آزمون‌هایی جهت تشخیص ناهنجاری ستون فقرات نیـز انجام شد که در‌ی برگه‌ی شناسنامه سنجش ساختار بدنی دانش‌آموزان ثبت گردید. از بـین مـدارس منـاطق چهـار گانه‌ی شهرسـتان جیرفـت (شـمال، جنـوب، مـشرق و مغرب)، به تصادف مدارس مورد نیاز انتخاب شـد و در نهایــت دانــش‌آمــوزان ۱۲ تــا ۱۴ ســاله‌ی دختــر دارای معیارهــای لازم، از لحــاظ میــزان ناهنجــاری هــا مــورد ســنجش قــرار گرفتنــد. نمونــه هــای دارای ســابقه‌ی شکستگی ستون فقـرات، افـراد دارای سـابقه‌ی بیمـاری اسـتخوانی و مفـصلی، نمونـه هـای دارای بـیش از یـک ناهنجاری و همچنین دانش‌آموزان دارای معلولیـت هـای جسمی- حرکتی از مطالعـه حـذف شـدند. تمـام افـراد دارای شرایط لازم مورد سنجش قرار گرفته، از بین آن‌ها ۱۵۰ نفر که از لحاظ ناهنجاری‌ها دارای بیشترین شـدت بودنــد، انتخــاب شــدند. جهــت تــشخیص ســاختمانی (Structural) و غیر ساختمانی (Structural Non) بودن ناهنجاری‌ها از آزمون‌های مختلـف ماننـد خوابیـدن بـه پشت و مشاهده‌ی تغییرات ایجاد شده در قوس پشتی و انحنـای کمـری (Structural و Structural Non بـودن کیفوز و لوردوز) و ایستادن روی انگشتان پا و خم شدن بـه جلـو در حالــت نشـسته و همچنــین تـست آدامــز (تـشخیص اسـکولیوز Structural و Structural Non) استفاده شـد. روشهـای مختلـف گـردآوری اطلاعات در این تحقیق شامل مشاهده، معاینـه و آزمـون بـــود. از جملـــه روشهـــای اســـتاندارد ســـنجش ناهنجاری‌های سـتون فقـرات، مـی تـوان بـه سـنجش از طریـــق عکـــس بـــرداری و Scan-CT، پـــانتوگراف، Mouse Spinal، کــایفومتر و همچنــین روش Cobb اشاره نمود. ابزار مـورد اسـتفاده در ایـن تحقیـق شـامل صفحه‌ی شطرنجی (plane Grid)، تست‌های مـرتبط بـا ســنجش ناهنجــاری هــای اســکلتی، خــط شــاقولی (line Plumb) و متـر نـواری بـود. متغیرهـای مـستقل اعمال شـده در ایـن تحقیـق شـامل تمرینـات کشـشی، قدرتی و PNF بود و به مدت ۸ هفته (هر هفته ۳ جلسه و هر جلسه ۱ ساعت) اعمال گردید.
ابتدا پـس از مـشخص شـدن فـرد مـورد مطالعـه و گرفتن رضـایت نامـه، پرسـشنامه‌ای حـاوی مشخـصات عمومی توسط او پر می‌شد. سپس فرد، پوشش مناسـبی را که برای سهولت در اندازه گیری‌ها فراهم شده بود، بـه تن می‌کرد؛ به طوری که تمام ستون فقرات از گـردن تـا بالای ناحیه‌ی سرینی در معرض دید باشد. برای ارزیابی کیفوز پشتی، چنانچه شاقول را به گون‌های از پـشت فـرد آویزان نماییم که بر قله‌ی انحنای پشتی وی مماس باشد، آن گاه می‌توان‌ی فاصله بین خط شاقول و‌ی مهره هفـتم گردنی وی را اندازه گرفـت. ازدیـاد ایـن فاصـله بیـانگر وجود عارضهی کیفـوز (گـرد پـشتی) اسـت، فاصـله‌ی طبیعی در ایـن روش ۴۵ میلـی متـر مـی باشـد. در دانش‌آموزان مورد بررسی، ‌ی فاصله میان خط شـاقول و ی مهره هفتم گردنی با استفاده از متر نواری اندازهگیـری شد. توسط این آزمون، افرادی که دارای ناهنجاری کیفوز بودند از دانش‌آموزان دیگر جداً شده، از طریق مشاهده‌ی نمای جانبی با استفاده از‌ی صفحه شـطرنجی نیـز مـورد بررسی قرار گرفتند. برای تشخیص یعارضـه کیفـوز از طریق صفحه‌ی شطرنجی، فرد از پهلو در مقابل‌ی صفحه شطرنجی قرار می‌گیرد، به نحوی که خط عمودی وسط این صفحه از کنار‌ی لاله گـوش، وسـط بازوهـا، وسـط قفسهی سینه و کمر عبور کند؛ در این حالت، چنان چـه قسمت اعظم‌ی ناحیه پشتی و وسط‌ی قفسه سینه پـشت خط عمودی وسط صفحه‌ی شطرنجی قرار گیرد، نـشان ی دهنده کیفوز پشتی خواهـد بـود. دانـش آمـوزان منتخب با استفاده از این روش نیـز مـورد ارزیـابی قـرار گرفتند تا از وجـود یعارضـه کیفـوز در آنهـا اطمینـان حاصل شود.
جهت ارزیابی اسـکولیوز سـتون فقـرات، فـرد را در حالت ایستاده به طوری که در پشت صـفحه شـطرنجی ایستاده بـود، از نمـای پـشتی مـشاهده نمـودیم؛ سـپس برجستگی دنـده هـا و شـانه هـا را در دو طـرف مقایـسه کردیم؛ در صورتی کـه ایـن برجـستگی در یـک طـرف بیشتر باشد، نـشان دهنده ابـتلای فـرد بـه عارضـه اسکولیوز است. پس از انجام این عمل می‌توان فاصله بین سطح بالایی شانه چپ و راست را نیـز انـدازه گیـری کرد؛ در صورت وجود فاصله بین این دو سطح می‌تـوان اطمینان حاصل کـرد کـه فـرد بـه عارضـه‌ی اسـکولیوز مبتلاست. همچنین برای ارزیابی‌ی عارضه لوردوز کمری، اگـر از سطح بـالایی مهـره اول کمـری و از سـطح پـایینی ی مهره اول خاجی دو خط فرضی ترسیم نمـاییم، زاویـه مربوط به فرورفتگی کمری به دست می‌آید؛ میزان طبیعی آن ۴۰ تـا ۶۰ درجـه اسـت و در صـورت‌ی مـشاهده ی زاویه کمتر از این مقدار می‌توان بـه وجـود عارضـه لوردوز پی برد. با اسـتفاده از صـفحه‌ی شـطرنجی بدین صورت عمل می‌شود کـه فـرد از پهلـو در مقابـل ی صفحه شطرنجی قرار می‌گیرد، خط عمودی وسط این صفحه بایستی از کنار‌ی لاله گوش و وسط بازوها، وسط قفسه‌ی سینه و کمر عبور کند. در صـورتی کـه ناحیه‌ی کمری نسبت به خط وسط جلوتر واقع شـود، مـی تـوان گفت که گودی کمـر افـزایش یافتـه اسـت. در ایـن جـا می‌بایست فاصله‌ی ناحیه جلوی صفحه شطرنجی تا خط عمود وسط صفحه را در تک تک افراد اندازه گرفت و یادداشت نمود.
تمرینات اعمال شده در ایـن تحقیـق شـامل کـشش عضلات کوتاه شده از قبیـل راسـت کننـده هـای سـتون فقرات در ناحیه‌ی کمر، خم کننده‌های ران، خم کننده‌های بالا تنه و همچنین تقویت عضلات ضعیف شده از قبیـل راست شکمی، عضلات همـسترینگ، عـضلات طرفـی ستون فقـرات و راسـت کننـده هـای سـتون فقـرات در ناحیهی پـشت بـود. همچنـین از تمرینـات PNF بـرای عملکرد بهتر و سریع‌تر از طریق تحریک مؤثر گیرنده هـا استفاده شـد. تمـامی تمرینـات در سـالن هـای ورزشـی شهرستان جیرفت و زیر نظر محقق انجام گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل از نرم‌افزار SPSS نـسخه‌ی (Versaion 16, SPSS Inc. , Chicago, IL 16) بهره‌گیری شد و سپس با استفاده از آمار استنباطی مـورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در بخش آمـار اسـتنباطی از آزمون تحلیل کوواریانس جهت تجزیه و تحلیل داده هـا استفاده شد. سطح معنی داری آزمون‌ها نیز ۰/۰۵ در نظـر گرفته شد.

اطلاعات توصیفی مربوط به میزان ناهنجاری هـا در مراحـل پیش‌آزمون و پس آزمون نمونه‌های تحقیق، که در سه گـروه کیفوز (۷۵ نفر)، اسـکولیوز (۴۵ نفـر) و لـوردوز (۳۰ نفـر) تقسیم‌بندی شدند، در جدول ۱ آورده شده است. تغییـرات ایجاد شده در مرحله‌ی پس آزمون در نمونه‌های تحقیـق در شکل‌های ۱، ۲ و ۳ قابل مشاهده است.

جدول ۱. داده‌های مربوط به ناهنجاری‌های نمونه‌ها در مرحله‌ی پیش‌آزمون و پس‌آزمون (میانگین ± انحراف معیار)

جدول ۲. نتایج آزمون کواریانس

هدف از این تحقیق، بررسی تأثیر ۸ هفته حرکات اصلاحی منظم بر وضعیت ستون فقرات (کیفوز پشتی، اسکولیوز و لوردوز کمری) در دانش‌آموزان دختر بود. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که میزان ناهنجاری کیفوز در دختران ۱۲، ۱۳ و ۱۴ ساله پس از تمرینات اصلاحی کاهش یافته و اختلاف بین مرحله‌یی پیش‌آزمون و پس‌آزمون از لحاظ آماری معنی‌دار بوده است. این نتیجه با یافته‌های Burret و Meyer همخوانی داشت. Meyer بیان کرد که تمرینات قدرتی طول تاندون عضلات را تحت تأثیر قرار میدهد، بخش‌های مختلف اسکلتی را جابهجا می‌کند و باعث ثبات و ایستادگی لیگامنت‌ها می‌گردد. از طرفی، تمرینات کششی به عنوان هماهنگ کنندهی عضلات موافق و مخالف عمل می‌نماید. بنابراین چنین تمریناتی باعث افزایش طول عضلات در سمت تقعر شده، موجب می‌شود که نیرو و قدرت عضلات در سمت تحدب افزایش و در نهایت میزان ناهنجاری کاهش یابد. Burret در سال ۲۰۰۴ از تمرینات قدرتی برای افزایش قدرت عضلات راست کنندهی ستون فقرات (Spin Erector)، در افرادی که مبتلا به کیفوز بودند، استفاده نمود و پس از انجام این تمرینات نتیجه گرفت که تقویت عضلات راست کننده‌ی ستون مهره‌ها، نقش مهمی در نگهداری ساختار قامتی دارد و این نوع تمرینات می‌تواند به بهبود ناهنجاری کیفوز در افراد مبتلا کمک نماید. با توجه به این که عضلات راست کننده‌ی ستون فقرات از مهم‌ترین عضلات در نگهداری قامت می‌باشند، با تقویت این گروه عضلانی می‌توان به استحکام ستون فقرات کمک نمود و در نهایت از میزان ناهنجاری کاست.
پس از هشت هفته تمرینات اصلاحی، میزان ناهنجاری اسکولیوز در نمونه‌ها کاهش یافت و این کاهش در همه‌ی سنین معنی‌دار بود؛ این یافته با نتایج Morningstar و همکار همخوانی داشت. عامری و همکاران، در تحقیق خود به این نتیجه دست یافتند که اختلال در عضلات پارا اسپاینال (Paraspinal) یکی از دلایل عمده در به وجود آمدن اسکولیوز می‌باشد. بنابراین به نظر می‌رسد که با تقویت عضلات دو طرفه‌ی ستون فقرات می‌توان یکی از دلایل مؤثر در به وجود آمدن اسکولیوز را حذف نمود. پس تجویز حرکات تقویتی به عضلات ضعیف، حرکات انعطافی و کششی به عضلات کوتاه شده، حرکات جنبش‌پذیر و تحرک بخش به مفاصلی که به محدودیت حرکتی مبتلا شده‌اند و همچنین توصیه‌های بهداشتی و آموزشی در مورد وضعیت صحیح راه رفتن، استفاده از ‌ پوشاک و تجهیزات مناسب و تا حد امکان راهنمایی فرد برای پرداختن به ورزشهایی که هم جنبه‌ی نشاط و هم جنبه‌ی درمانی دارند، از مهم‌ترین موارد خواهد بود. به عنوان یک قانون کلی می‌توان بیان نمود که قوس‌های به وجود آمده در نوجوانان نسبت به افراد میانسال از انعطاف بیشتر و سفتی کمتری برخوردار است و با توجه به این که وجود این قوس‌ها در نوجوانان بر خلاف افراد میانسال با درد و علایم عصبی همراه نمی‌باشد، توصیه می‌گردد که در دوران اولیه‌ی تشخیص این ناهنجاری، نسبت به درمان آن اقدام شود تا از مشکلات و عواقب وخیم دوران قبل از جراحی و بعد از آن و همچنین هزینه‌های بسیار سنگین ناشی از درمان آن جلوگیری گردد. در مورد ناهنجاری لوردوز، میزان انحنای کمر در دختران ۱۲ تا ۱۴ ساله کاهش یافت اما این کاهش تنها در مورد دختران ۱۴ ساله معنی‌دار بود. این نتایج با تحقیقات انجام شده توسط Farzam, Erik و John و Meyer همخوانی داشت. Green و همکار و Hamill و همکار معتقدند که لوردز در نتیجه‌ی تیلت قدامی لگن با ضعف عضلات شکمی ایجاد می‌گردد. Braggins, Fritz و Kinser و همکار در تحقیقات خود به این نتیجه رسیدند که در افراد مبتلا به لوردوز، لگن به سمت جلو نوسان می‌کند و کیفوز به صورت جبرانی در ناحیه‌ی پشت به وجود می‌آید. عوامل متعددی در به وجود آمدن گودی کمر (لوردوز) نقش دارد که با اتخاذ برنامه‌ی اصلاحی منظم می‌توان نسبت به اصلاح آن‌ها اقدام نمود. راستای غیر صحیح لگن خاصره با ستون مهره‌ها، که منجر به کوتاهی عضلات فلکسور ران و در مقابل کشیده شدن عضلات ناحیه‌ی شکم و پشت ران می‌گردد، باعث به وجود آمدن یک تنش دایمی در عضلات کوتاه شده و به دنبال آن کشش بیش از حد و مداوم عضلات مخالف می‌شود که این شرایط باعث به وجود آمدن نوعی ناهنجاری و فقر حرکتی در افراد مبتلا می‌گردد. از نتایج تحقیق چنین بر می‌آید که در اثر تمرینات تقویتی و کششی نوعی هماهنگی بین عضلات کوتاه شده و کشیده شده به وجود آمده، در نهایت تیلت قدامی لگن کاهش یافته است؛ همچنین با کاهش مقداری از تنش و استرس موجود در این ناحیه با اتخاذ برنامه‌های مناسب انعطافی و کششی، قوس لوردوز کمری نیز کاهش یافته است. به نظر می‌رسد که در افراد مبتلا به لوردوز کمری که با افزایش تیلت قدامی (Tilt Anterior) لگن همراه می‌باشد، عضلات بخش قدامی شکم و همچنین ناحیه‌ی خلفی ران (Hamstring) دچار کشیدگی شده‌اند و بر عکس عضلات خم کننده‌‌ی ران (Flexor) و باز کننده‌ی ستون مهره‌ها (Extensor) در ناحیه‌ی کمر با کاهش طول همراه می‌باشند که با تقویت گروه‌های عضلانی ضعیف شده و کشش گروه‌های عضلانی کوتاه شده می‌توان میزان ناهنجاری را در افراد مبتلا کاهش داد. می‌توان نتیجه گرفت که تمرینات اصلاحی اعمال شده در این تحقیق می‌تواند راه حلی مناسب، ارزان و بدون عارضه‌ی جانبی جهت بر طرف نمودن ناهنجاری‌های ستون فقرات مانند کیفوز، اسکولیوز و لوردوز، و روشی مفید، ارزشمند و ارزان در درمان افرادی باشد که در سنین پایین به ناهنجاری‌های عملکردی ستون فقرات مبتلا می‌شوند.