یوگا عامل تندرستی

برای دسترسی راحت به بخش‌های مختلف مقاله به لینک‌های زیر مراجعه کنید:

در علوم پزشکی غرب، گسترش شناخت رابطه روح، جسم و ذهن به تمایل فزاینده‌ای به انجام تمرینات سلامتی سنتی از قبیل یوگا منجر شده است. (Herrick و Ainsworth، 2003)  مطالعات نشان می‌هد که، ۷/۵ درصد از بزرگسالان آمریکایی (۱۶/۵میلیون نفر) به تمرینات یوگا می‌پردازند که نسبت به سال قبل ۵/۶ درصد و نسبت به سال، ۲۰۰۲ ۴۳ درصد افزایش یافته است. از این تعداد، گروه سنی ۱۸-۲۴ سال سریع ترین میزان رشد را در پیوستن به تمرین کنندگان یوگا دارند (Anonymous، 2005) اگر چه عوامل محیطی می تواند از علل متنوع بروز بیماری باشد اما بیماری یک واقعه کاملاً خارجی نیست، ذهن و روح شامل افکار، احساسات و هیجانات نیز به همان میزان جسم در فراهم آوردن زمینه تندرستی و بهبودی بیماری دخیل هستند. استرس ناشی از بحران‌های هیجانی، روحی و روانی منجر به بیماری‌های جسمی می‌گردند (Bar، 1998) . روابط منفی و بدگمانی ارتباط بسیار نزدیکی با پایین آمدن سطح سلامت روانی دارند (Corbin، 1998) . در یوگا درمانی، از حرکات یوگا، کنترل تنفس، آرام‌سازی، مراقبه و تغذیه، جهت رهایی از فشارهای هیجانی و عضلانی، افزایش تمرکز، بالا بردن سطح اکسیژن خون و همیاری جسم در بهبودی خود استفاده می‌کنند (Adams، 2003) و به فرد می آموزند تا رابطه ‌اش را با درون خود از سر گیرد (Muscat، 1998) از سوی افرادی که تمرینات یوگا را در سال‌های میانی و اواخر عمر و با عیوب جسمی قابل توجه آغاز کرده‌اند نتایج الهام بخش متعددی گزارش شده است.
آنان توانسته‌اند قدرت، انعطاف پذیری، انرژی و سطحی از سلامتی را که گمان می‌کردند با سپری شدن دوران جوانی از بین رفته است، باز یابند (Reale، 2003) این مقاله به بررسی کلی یوگا و فواید این تمرین می‌پردازد.

احتمال دارد یوگا تصاویری از مردم را در حال انجام حرکات دلنشینی تداعی نماید، اما در مورد این فن باستانی مسائل بیشتری وجود دارد. کلمه یوگا از زبان سانسکریت گرفته شده است، تعابیر زیادی دارد و اغلب به عنوان اتحاد ذهن، جسم و روح تعریف می شود. سابقه یوگا تقریباً به ۴۰۰۰ سال پیش و در River Indeus در جنوب شرقی آسیا برمی گردد. بیشتر سبک‌های یوگا بر اساس مسیر هشت‌گانه ای است که در یوگا سوترا (Sutra Yoga) متنی که حدود ۲۰۰۰ سال قبل توسط حکیمی به نام پتنجلی (Patanjali) نوشته شده است، توصیف گردیده است.
این مسیر هشت‌گانه شامل حرکات، تمرینات تنفسی، گام‌های موثر بر تمرکز حواس، مراقبه و رفتار های اخلاقی است. محور اصلی تفکر در یوگا، کنترل نوسانات فکر است. هشت مرحله یوگا از تقویت تمرکز و آرام کردن فکر حمایت می‌کند. ورزش یوگایی که به طور صحیح انجام شده باشد می‌تواند فوایدی بر سطوح ساختاری، فیزیولوژیکی، احساسی- روانی و روحی داشته باشد. در غرب، تمرینات بدنی (Asana) و کنترل تنفس (Prayanama) تمرکز‌های اولیه فن یوگا هستند. به نظر می‌رسد حدود ۲۰۰۰ حالت یوگا وجود داشته باشد، حال آنکه می‌توان از انجام تنها ۲۰ حالت آن فواید زیادی کسب کرد. به هنگام تمرین این حالت‌ها، فرد به کشش ستون فقرات، پیوستگی حرکات با تنفس و آگاهی از آنچه بدن با هر یک از حرکات تجربه می کند، توجه می‌نماید.
در این فن بر ترویج کیفیت‌های آرامش و هوشیاری تاکید شده است. با گذشت زمان، یوگایی که به این ترتیب به آن پرداخته شده است به توانمندی فزاینده، نیروی حیات، انعطاف پذیری، تعادل و آرامش منجر خواهد شد. افرادی که فن یوگا را انجام می‌دهند اغلب بیان می‌دارند که دارای انرژی، نیروی حیاتی و احساسات تعادل بیشتری شده‌اند. وضعیت کلیدی در یوگا، حالت آرامش است که در آخر جلسه انجام می‌شود. در این وضعیت، فرد تمرین کننده با دراز کشیدن به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه و آرام‌سازی پیشرونده، حرکاتی را که قبلاً انجام داده است کامل می‌کند. پرانایاما نیز یک ابزار اساسی در یوگا است. هدف اولیه پرانایاما روشن کردن و تمرکز ذهن است. کلمه پرانا (Prana) معنای مترادفی در زبان انگلیسی ندارد اما آن را می‌توان به عنوان انرژی کامل یا نیروی حیات که در همه جا موجود است در نظر گرفت. به طور خلاصه، پرانایاما راهی برای زیستن و افزایش نیروی حیات ماست. یوگا می‌آموزد که هر گاه نیروی حیات مسدود شود بیماری عارض خواهد شد. بر طبق این دیدگاه هر جا نیروی حیات نباشد، حیات نیز نخواهد بود. برای تندرستی و درمان بهینه، تنفس صحیح امری اساسی است. در حالی که اغلب ما در فرهنگ‌های مدرن، تنفس سطحی انجام می‌دهیم که این امر به تحریک سیستم عصبی سمپاتیک، کمبود انرژی و تنش‌های جسمی و عاطفی کمک می‌کند. تنفس ابزاری است که در طول زندگی، جهت کنترل تنش‌ها دائماً در اختیار ماست. در یوگا اساس الگوی تنفسی، تنفس عمیق، موزون و دیافراگمی است. در صورت استفاده مناسب از دیافراگم، فواید ساختاری، فیزیولوژیکی و روانی زیادی عاید فرد می‌گردد. هر چه فرد آرامش و راحتی بیشتری را بر روی پتوی یوگا حساس کند، این آگاهی فزاینده، تاثیر خود را بر الگوهای زندگی خارج از آن پتو نیز اعمال می‌نماید. (2003، Ainsworth و Herrick)

یوگا گذشته از افزایش میزان آرامش و احساس سلامتی و شادابی، به طور گسترده‌ای جهت رفع دردها و اضطراب هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که اغلب با بیماری‌های مزمن به خصوص بیماری‌های قلبی، دیابت، سردردهای میگرنی، افزایش فشار خون و آرتریت همراهند. (Anonoymous، 2001) در مبتلایان به سرطان، انجام تمرینات یوگا می‌تواند علائم بیماری را کنترل کرده، استرس را کاهش دهد و کیفیت زندگی بیماران را ارتقاء بخشد. (Cohen، 2005) زنان مبتلا به سرطان سینه که در برنامه‌های کاهش استرس مبتنی بر مراقبه شرکت می‌کنند، عملکرد سیستم ایمنی و کیفیت زندگی خود را ارتقاء می‌دهند (Anonymous، 2005) . مطالعات متعددی تاثیر یوگا در تعدیل فاکتورهای خطر بیماری‌های قلبی-عروقی و ناتوانی بیماران انفارکتوس قلبی را نشان می‌دهند (Jayasinghe، 2005) . یوگا به تخفیف علائم آسم کمک کرده و تحمل مولتیپل اسکلروز را آسانتر می‌نماید (Guthrie، 2005) . به علاوه می‌تواند برای بیماران یائسه جانشین متناسبی برای هورمون درمانی باشد (Adams، 2003) . همچنین تمرینات منظم یوگا از افزایش وزن افراد دارای وزن طبیعی در دوره میانسالی جلوگیری کرده و به کاهش وزن افراد چاق نیز کمک نماید (Kristal، 2005) . با آموزش یوگا به افراد کمک می شود تا اضطراب و استرس خود را بدون اتکاء به درمان‌های پزشکی کنترل نمایند (Wilson و Roth، 2004 و Anonymous، 1999) . تمرین کنندگان حرکات یوگا اشکال کمتر و رضایت بیشتری از ظاهر خود و نیز کاهش اختلال در خوردن غذا را ابراز می دارند (Daubenmier، 2005) . در مبارزه با آلرژی، محققین کاهش میزان هیستامین سرم افراد مبتلا را نیز به یوگا نسبت می‌دهند (Anonymous، 2001) . یوگا به عنوان روشی برای رسیدن به مرحله تفوق بر خود، ارتباطات اولیه روحی را تقویت نموده، قلب فرد را روشن، و تفکر فردی را تشجیع می‌نماید. هدف یوگا درمانی، مداوای بیماری نیست بلکه تمرکز بر کلیت فرد است (Herrick و Ainsworth، 2003) . روش های یوگا می‌تواند برای نیازهای مردم با هر وضعیت جسمی و هر سنی از ۵ سال به بالا مناسب باشد. حتی اگر برخی از افراد نتوانند بعضی از حالات فیزیکی لازم را انجام دهند، باز هم قادر خواهند بود تا از تکنیک های تنفسی و تفکری آن بهره‌مند گردند (Anonymous، 2001) .

یوگا را در یک محیط آرام و خصوصی که به دور از پریشانی است باید انجام داد. اگر با افراد دیگری تمرین می کنید، دقت نمایید تا فضای آزاد و کافی داشته باشید تا بدون لمس یکدیگر، یا پرت شدن حواس خود و دیگران به تمرینات بپردازید. منظور از تجهیزات عبارت است از یک پتوی کوچک، حوله یا حصیر برای انجام برخی حرکات، لباس راحت و در صورت نیاز دمپائی یا جوراب‌های مناسب (Anonymous، 2001) .

گر حرکات را به طور صحیح انجام ندهید یا اگر بخواهید به زور حرکتی را انجام دهید ممکن است به عضلات شما آسیب وارد شود اما یک مربی خوب می تواند به شما نحوه انجام صحیح حرکات را بیاموزد و به شما یاد دهد که چگونه پیش بروید. (۲۰۰۱، Anonymous)

اگر بیماران شما در مورد یوگا سؤال کنند: - به آن ها توصیه نمائید قبل از آغاز برنامه با پزشک خود مشورت نمایند زیرا برخی از حالت های یوگا  برای افرادی با مشکلات سلامتی خاص مناسب نیست. - به آنها یادآوری کنید  که یوگا تنها یک راه درمانی مکمل است نه علاج بیماریشان، و این که آن ها  نیاز خواهند داشت تا به درمان های داروئی متداول خود ادامه دهند. - به آن ها هشدار دهید تا حرکات متفاوت را به طور هشیارانه انجام دهند  و یاد آوری نمائید که عده بسیار کمی هستند که قادرند در آغاز، تمامی حرکات را انجام دهند. - آنان را آگاه سازید که یوگا مستلزم تمرین منظم است تا مؤثر واقع شود. (Anonymous، 2001)

با شناخت هر چه بیشتر روح، جسم و ذهن، دست اندرکاران سلامت به منظور کاهش استرس و ارتقاء سطح سلامتی به سمت درمان‌های جایگزین یا مکمل نظیر طب سوزنی، یوگا و مراقبه روی می‌آورند . (2003، Ainsworth و Herrick و 2001، Rozzano) پرستاران و دانشکده‌های پرستاری دیر زمان است که به رابطه میان مراقبت از خود، با سلامتی آگاهی دارند. هر چه مفهوم مراقبت از خود بیشتر پذیرفته می‌شود جایگاه کنترل سلامتی بیشتر و بیشتر به سمت خود فرد تغییر جهت می‌دهد، تمایل به تکنولوژی‌های ترویج سلامتی نظیر یوگا سریعتر افزایش می‌یابد (Herrick و Ainworth، 2003) . اشکال متنوع درمان همچون لمس درمانی، آرام‌سازی، مراقبه، تجسم فکری و استفاده از امکانات محیط (رنگ، موسیقی، بوهای خوش ملایم) همیشه قسمتی از عملکردهای پرستاری بوده است.
درمان‌های مکمل دیگر نظیر یوگا می‌تواند از طریق پرستاران با قوانین همه جانبه مراقبت‌های پرستاری در هم آمیزد (Anonymous، 1998) . در نتیجه ورود درمان‌های مکمل به مسیر اصلی درمان‌های پزشکی، پرستاران و دیگر شاغلین گروه پزشکی نیاز به درک بنیادین کیفیت این درمان‌ها دارند تا قادر به ارائه توصیه‌های لازم به بیماران خود باشند. یوگا دامنه وسیعی از فواید را داراست که به ارتقاء سطح سلامتی کمک می‌کند. با این حال جهت دستیابی به منافع دراز مدت، تمامی فنون مراقبت از خود مستلزم آگاهی، انگیزه و تعهد می‌باشد.